Γλαύκωμα
Το γλαύκωμα είναι μια οφθαλμολογική πάθηση η οποία οδηγεί σε προοδευτική και μη αναστρέψιμη βλάβη του οπτικού νεύρου (οπτική νευροπάθεια). Το οπτικό νεύρο ουσιαστικά μεταφέρει τα οπτικά ερεθίσματα από το μάτι προς τον εγκέφαλο και αποτελείται από τις νευρικές ίνες.
Όταν λοιπόν προκληθεί βλάβη σε κάποιες από αυτές τις δεσμίδες ινών, έχουμε ελάττωση ή απώλεια της όρασης στο τμήμα του χώρου που αυτή η δεσμίδα αντιστοιχεί. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να επηρεαστεί η περιφερειακή όραση και σε προχωρημένα στάδια ξεκινά η αλλοίωση και στην κεντρική όραση του ασθενή.
Πώς προκαλείται το γλαύκωμα;
Το γλαύκωμα οφείλεται συνήθως στην υψηλή πίεση των υγρών, εσωτερικά του οφθαλμού. Η πίεση αυτή ονομάζεται ενδοφθάλμια. Αν η πίεση αυτή αυξηθεί πάνω από κάποια ανεκτά όρια, τότε μπορεί μακροπρόθεσμα να προκαλέσει βλάβη στο οπτικό νεύρο και κατ’ επέκταση στο οπτικό πεδίο, καθώς και προοδευτική μείωση της ευαισθησίας των γαγγλιακών κυττάρων του ματιού.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται το γλαύκωμα;
Το χρόνιο γλαύκωμα, που είναι και η συνηθέστερη μορφή δεν εμφανίζει συμπτώματα. Ουσιαστικά είναι και η βασική αιτία της μεγάλης επικινδυνότητας της πάθησης αυτής.
Πολλές φορές το αίσθημα βάρους ή πίεσης στα μάτια δε σημαίνει απαραίτητα και πραγματική αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης.
Υπάρχει και η σπάνια περίπτωση οξέος γλαυκώματος, το οποίο χαρακτηρίζεται από αιφνίδιο και αφόρητο πόνο, όπου αναγκάζει τον ασθενή να καταφύγει άμεσα στον γιατρό.
Ποιοι είναι οι τύποι του γλαυκώματος;
Οι κυριότεροι τύποι γλαυκώματος είναι:
Γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας: Πρόκειται για τον συνηθέστερο και συχνότερο τύπο γλαυκώματος. Ο οφθαλμός δείχνει φυσιολογικός και η απώλεια όρασης συμβαίνει εντελώς ανώδυνα με αποτέλεσμα οι ασθενείς να μην αντιλαμβάνονται την παρουσία της νόσου. Αποτελεί την πιο ύπουλη και επικίνδυνη μορφή της πάθησης.
Γλαύκωμα κλειστής γωνίας (οξύ γλαύκωμα): Εμφανίζεται συνήθως σε υπερμέτρωπες και ηλικιωμένους ανθρώπους. Παρατηρείται θολή όραση και εξαιρετικά υψηλή ενδοφθάλμια πίεση. Τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα έντονα και αφορούν έντονο πόνο στον οφθαλμό και κοκκίνισμα. Το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας χρειάζεται άμεση επέμβαση με σταγόνες ρύθμισης της ενδοφθάλμιας πίεσης και εάν η πίεση επιμένει να διατηρείται σε υψηλά επίπεδα πολλές φορές απαιτείται άμεση χειρουργική επέμβαση.
Συγγενές γλαύκωμα: Πρόκειται για σπάνια περίπτωση γλαυκώματος. Εμφανίζεται στα 4 πρώτα χρόνια της ζωής (πρώιμη παιδική ) και παρότι σπάνιο είναι ιδιαίτερα σοβαρό .
Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης: Οι τιμές της ενδοφθάλμιας πίεσης δύναται να είναι φυσιολογικές παρόλα αυτά να παρουσιάζεται γλαύκωμα λόγω υπερευαισθησίας του οπτικού νεύρου του ασθενή.
Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες;
Οι αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν γλαύκωμα είναι πολλές και ετερόκλητες. Κοινός παρονομαστής είναι πάντα η αυξημένη πίεση στο εσωτερικό του ματιού σε επίπεδα πάνω από τα φυσιολογικά.
Συνήθεις προδιαθεσικοί παράγοντες θεωρούνται:
- κληρονομικότητα (έλεγχος οικογενειακού ιστορικού για προδιάθεση)
- προχωρημένη ηλικία (γήρανση)
- μυωπία ή υπερμετρωπία
- λεπτός κερατοειδής
- αγγειακές παθήσεις
- διαβήτης
- υπέρταση
- φυλή (Αφρικανική , Ισπανική )
- μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης
- τραυματισμός οφθαλμού
- οφθαλμικές φλεγμονές
Πως γίνεται η διάγνωση;
Στη συνηθισμένη οφθαλμολογική εξέταση περιλαμβάνονται:
- το ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό του ελεγχομένου
- η μέτρηση της οπτικής οξύτητας
- η βιομικροσκόπηση
- η τονομέτρηση
- γωνιοσκοπία (ο έλεγχος της γωνίας του προσθίου θαλάμου)
- βυθοσκοπικός έλεγχος της οπτική θηλής
- περιμετρία
Ποιες είναι οι βασικές θεραπείες;
Το γλαύκωμα είναι μία εξελικτική νόσος. Δυστυχώς τα τμήματα του οπτικού πεδίου που χάνονται εξαιτίας του γλαυκώματος δεν επανέρχονται. Η θεραπεία του γλαυκώματος εστιάζει κυρίως στη μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης στα μάτια του ασθενή. Τα σύγχρονα αντιγλαυκωματικά φάρμακα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά, ιδίως στην περίπτωση του χρόνιου γλαυκώματος.
Υπάρχουν περιπτώσεις που κάποιοι ασθενείς δεν ρυθμίζονται σωστά και πρέπει να αναζητούνται άλλοι τρόποι θεραπείας, όπως η χρήση Laser ή και χειρουργικές θεραπείες.
Πώς γίνεται η πρόληψη του γλαυκώματος;
Υπάρχουν νέες τεχνολογίες που αφορούν την πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση του γλαυκώματος. Η τρισδιάστατη φωτογράφιση της οπτικής θηλής είναι πλέον ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των εξειδικευμένων οφθαλμιάτρων. Επίσης, γίνονται πλέον εξετάσεις τελευταίας τεχνολογίας (HRT, GDX, OCT) στο οπτικό νεύρο που σκοπό τους έχουν να ανιχνεύσουν και την παραμικρή ανατομική βλάβη, συμβάλλοντας καθοριστικά στην πρόληψη του γλαυκώματος.
Συμπερασματικά
Η πάθηση αυτή είναι εξαιρετικά σοβαρή και οι βλάβες της μη αναστρέψιμες. Αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, καταλήγει σε τύφλωση. Για το λόγο αυτό συνιστάται σε άτομα άνω των 40 ετών, ετήσιος τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος, ώστε να μετράται η οφθαλμική πίεση αλλά και να γίνεται πλήρης έλεγχος του οπτικού νεύρου.
Σε περιπτώσεις οικογενειακού ιστορικού γλαυκώματος ο έλεγχος πρέπει να γίνεται νωρίτερα, από την ηλικία των 35 ετών, συστηματικά.
Στην συγκεκριμένη πάθηση η έγκαιρη πρόληψη δίνει στον οφθαλμίατρο την δυνατότητα να επέμβει και ρυθμιστικά να καθορίσει, με όσο το δυνατό καλύτερο τρόπο την εξέλιξη της νόσου.